Jak wspierać budownictwo mieszkaniowe?

Eksperci próbowali odpowiedzieć na pytanie, czy wdrożenie programu może doprowadzić do sytuacji, gdy metr kwadratowy mieszkania będzie sprzedawany po cenie równej lub niższej od średniego miesięcznego wynagrodzenia? Jeśli obecnie ta relacja kształtuje się na poziomie średnio 0,6 m² mieszkania za średnie wynagrodzenie, to czy uzyskanie wskaźnika na poziomie 1 m² za średnie wynagrodzenie umożliwi dostęp do własnego mieszkania obywatelom o średnio niskich dochodach?

Duże zainteresowanie wzbudziła także debata na temat możliwości wprowadzenia i egzekwowania 10-letnich gwarancji na obiekty budowlane oraz omówienie zmian w przepisach dotyczących wyrobów budowlanych.


Dialog z przedstawicielami zaproszonych mediów prowadzili: Kazimierz Kirejczyk - Prezes Reas Consulting, Marek Poddany - Vice Prezes Polskiego Związku Firm Deweloperskich oraz Ryszard Kowalski - Prezes Związku Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa.

Podsumowaniem spotkania było zaproszenie do udziału w V Konferencji dla Budownictwa, która odbędzie się w dn. 21-22.05.2013 w Hotelu Narvil w Serocku k. Warszawy. Konferencja organizowana przez czołowe organizacje branży budowlanej jest dowodem możliwości profesjonalnej współpracy różnych środowisk w celu prezentacji konkretnych rozwiązań zamiast krytyki istniejących przepisów z mało konkretnymi postulatami.

---

1.  W Polsce ok. 50% nowych mieszkań powstaje w systemie indywidualnego inwestowania, w ramach którego wciąż ogromna większość realizowana jest systemem gospodarczym. Niezależnie od oceny tego sposobu, taka forma prowadzenia inwestycji mieszkaniowych dominuje w mniejszych miastach i na wsi, czyli tam, gdzie budowa w formie na sprzedaż (np. firmy deweloperskie) praktycznie nie istnieje. Jedynym wsparciem dla budujących systemem gospodarczym jest zwrot części podatku VAT za materiały budowlane.
2. Podstawowe wsparcie inwestycji mieszkaniowych wyraża się w obniżonej stawce 8% VAT. Ale dotyczy to tylko sprzedaży mieszkań i remontów realizowanych przez firmy. Ministerstwo Finansów szacuje, że „kosztuje” to ok. 8 mld rocznie utraconych wpływów (Wielkość ta jest obliczana, jako różnica pomiędzy potencjalnym wpływem, gdyby sprzedaż mieszkań i remontów była opodatkowana stawką powszechną podatku VAT, a dzisiejszymi wpływami (przy stawce obniżonej). MF dla obliczeń przyjmuje, że nie nastąpiłaby zmiana wielkości obrotów, ani częściowe przesunięcie w szarą strefę.). Zwrot równowartości części podatku VAT (różnica pomiędzy 23% a 8%) za materiały budowlane na budowę i remonty realizowane systemem gospodarczym „kosztuje” rocznie ok. 1 mld zł.
3. Propozycja rządowa Mieszkanie dla Młodych (MdM) adresowana jest do ograniczonej parametrami grupy nabywców mieszkań, posiadających dochody umożliwiające bankom udzielenie im długoterminowego kredytu. Oznacza to, że rząd wybiera wsparcie określonej dochodowo i terytorialnie (Projekt ustawy nie zawiera przepisów ograniczających terytorialnie jej stosowanie, ale faktycznie poprzez powiązanie z długoterminowym kredytem dla nabywcy mieszkania, proponowany instrument będzie mógł być stosowany jedynie w tych miejscowościach, gdzie istnieje sprzedaż na rynku pierwotnym.) grupy (mieszkańcy większych miast), jako ważniejsze od wsparcia dużo większej (50% nowych mieszkań) grupy obywateli. Tego typu wybór nie wydaje się mieć znamion racjonalności a raczej dowodzi braku spójnej i logicznej polityki mieszkaniowej. Krytyczna ocena propozycji rządowych nie oznacza obrony „zwrotu” VAT za każdą cenę. Ale niezbędne jest pokazanie, w jaki sposób rząd zamierza wspierać budujących 50% mieszkań, dla których dzisiaj, jak wspomniano, ten „zwrot” jest jedyną formą pomocy. Chyba, że rząd świadomie likwiduje wsparcie dla połowy inwestorów mieszkaniowych.
4. Prawdziwym dylematem wspierania mieszkalnictwa jest rozstrzygnięcie pomiędzy dwoma celami (Oba cele są rzeczywiste i tworzą, w warunkach ograniczonych możliwości finansowych, prawdziwy dylemat wyboru.):
   
   1. Pomoc dla najsłabszych ekonomicznie (dodatki mieszkaniowe, mieszkania socjalne i komunalne itd.),
   2. Wspieranie inwestycji mieszkaniowych, co oznacza przyrost mieszkań (zwiększa się dostępność), miejsca pracy, podatki itd.
5. Wspieranie rozwoju budownictwa mieszkaniowego nie może być wbrew stereotypom sprowadzane do grantów, ulg podatkowych, czy subwencjonowania odsetek. Dużo większe znaczenie miałoby stworzenie środowiska regulacyjnego umożliwiającego znaczące obniżenie kosztów budownictwa, a w efekcie cen mieszkań. Takie zmiany są możliwe a ich wdrożenie może doprowadzić do sytuacji, w której metr kwadratowy mieszkania będzie sprzedawany po cenie równej lub niższej od średniego miesięcznego wynagrodzenia. Jak na razie ta relacja kształtuje się na poziomie średnio 0,6 m² mieszkania za średnie wynagrodzenie. Uzyskanie wskaźnika na poziomie 1 m2 za średnie wynagrodzenie umożliwi dostęp do własnego mieszkania obywatelom o średnio niskich dochodach (kolejne dwa decyle majątkowe). Warto zauważyć, że żadna forma pomocy - nawet ta w postaci środków finansowych o realnych wielkościach - nie zapewni uzyskanie powyższej relacji ceny do przychodów.
6. Obniżenie ceny mieszkań rozszerzy zarazem rynek najmu (niższy czynsz, bo niższy w nim będzie koszt kapitału), a to ułatwi gminom tworzenie zasobu na wynajem.
7. W drugiej połowie maja, w dniach 21-22 maja. br na V Konferencji dla Budownictwa „Kryzys w budownictwie” organizowanej przez Związek przy współpracy z Polskim Związkiem Firm Deweloperskich, Związkiem Pracodawców Budownictwa, SARP-em, Polską Izbą Inżynierów Budownictwa i Związkiem Zawodowym „Budowlani”, zostaną przedstawione konkretne propozycje dotyczące polityki mieszkaniowej, w tym założenia regulacji umożliwiających budowanie (nie sub-standartowych) mieszkań o niższej cenie.
8. Podstawowym założeniem majowej konferencji jest prezentacja konkretnych rozwiązań w postaci projektów ustaw lub projektów założeń ustaw, zamiast powszechnej i zrozumiałej praktyki krytyki istniejących przepisów wraz z ogólnikowymi postulatami.
9. Przedstawione zostaną projekty:
   1. ustawy o zamówieniach publicznych
   2. ustawy o 10 letnich gwarancjach dla obiektów budowlanych
   3. propozycje rozwiązań podnoszących poziom zaspakajania potrzeb mieszkaniowych
10. W trakcie konferencji odbędą się między innymi warsztaty dotyczące nowych przepisów dla wyrobów budowlanych. Rozporządzenie Rady i Parlamentu Europejskiego Nr 305/2011 i projektowana ustawa o wyrobach budowlanych w sposób zasadniczy zmieniają warunki wprowadzania i stosowania wyrobów budowlanych. Rządowy projekt nowelizacji ustawy o wyrobach jest w zasadzie dobrze opracowaną propozycją i można mieć nadzieję, ze nowe przepisy umożliwią organom nadzoru budowlanego uzyskanie takiego wpływu na zachowania producentów, jak udało się to Związkowi w wyniku prowadzonych badań konsumenckich. Warto bowiem podkreślić, ze prowadzone przez Związek badania i upublicznianie ich wyników dało zauważalne efekty. Na przykład, gdy przed laty niespełna 30% badanych klejów do styropianu miało pozytywne parametry, to wiosną ubiegłego roku tylko niecałe 30% próbek było negatywnych. A ostatnie badanie zrealizowane jesienią 2012 r. przyniosło jedynie pojedyncze negatywne wyniki. Związek będzie kontynuował badania, ale choćby z uwagi na ograniczone możliwości finansowe, skala badań jest i będzie niewielka. Dlatego bardzo  istotne jest przyjęcie przepisów, które umożliwią organom nadzoru budowlanego skuteczne działanie.
11. Konferencja organizowana przez ww. organizacje budowlane, poza bezpośrednimi celami merytorycznymi, będzie dowodem na możliwość profesjonalnej współpracy różnych środowisk budowlanych.

Związek Pracodawców Producentów Materiałów dla Budownictwa - organizacja skupiająca 27 przedsiębiorstw, której celem jest występowanie z ramienia Członków i zgodnie z interesem publicznym wobec władz państwowych i lokalnych oraz przeciwdziałanie nieuczciwej konkurencji. Związek czynnie uczestniczy w tworzeniu i modyfikacji aktów prawnych, norm i wymagań technicznych, na poziomie krajowym i międzynarodowym. Działając w przekonaniu, że w przyszłości nastąpi integracja środowiska reprezentowanych branż, legislacyjnego i naukowego, ZPPMdB współpracuje z krajowymi i zagranicznymi organizacjami branży budowlanej w celu wymiany doświadczeń i wniosków. Związek kształtuje i upowszechnia zasady etyki i normy rzetelnego postępowania w procesie produkcji, certyfikacji, obrocie gospodarczym i w zakresie ochrony środowiska naturalnego. Związek jest członkiem PKPP Lewiatan.

Dodatkowych informacji udziela: Eliza Kruppik, +48 606 689 895, e.kruppik@dlabudownictwa.pl